Bước chuyển mình của Serie A

Mặc dù đang phải đối mặt với những bất cập cấu trúc lâu dài và sự sụt giảm doanh thu từ bản quyền truyền hình, Serie A cũng chứng kiến sự thay đổi trong thứ hạng các câu lạc bộ và sự gia tăng cạnh tranh nói chung. Kịch bản đang thay đổi này mang đến cả cơ hội và thách thức cho các câu lạc bộ, nhà đầu tư và các bên liên quan trong hệ sinh thái bóng đá Italia.

Giá trị bản quyền truyền hình và sự bất ổn tài chính: Những rào cản chính đối với sự phát triển

Serie A đang đối mặt với sự đình trệ trong một nguồn thu quan trọng: bản quyền truyền hình. Thỏa thuận phát sóng nội địa hiện tại giữa DAZN và Sky đã giảm 8% giá trị so với chu kỳ 2018/19-2020/21, và giảm 3% so với chu kỳ trước đó.

Đây là xu hướng chung ở châu Âu, đặc biệt khi tranh chấp của Ligue 1 với DAZN trở thành một bài học cảnh tỉnh. Về bản quyền quốc tế, thử thách của Serie A là làm sao khôi phục giá trị bản quyền tại các thị trường quan trọng như Mỹ và Trung Đông.

Dù nỗ lực đa dạng hóa nguồn thu, các câu lạc bộ Serie A vẫn phải vật lộn với tình trạng bất ổn tài chính. Trong khi những câu lạc bộ như Napoli (lợi nhuận sau thuế kỷ lục 63 triệu euro mùa 2023/24) và Atalanta (9,8 triệu euro) đạt được thành công tài chính, nhiều câu lạc bộ lớn khác, đặc biệt là Juventus (thua lỗ 199,2 triệu euro) và AS Roma (thua lỗ 81,4 triệu euro), lại báo cáo sự mất mát lớn.

Tuy nhiên, việc tập trung vào tính bền vững tài chính dự báo sẽ mang lại những dấu hiệu tiến bộ. Inter Milan đã giảm hơn một nửa thua lỗ xuống còn 35,7 triệu euro so với mùa trước, trong khi AC Milan báo cáo có lợi nhuận (4,1 triệu euro) trong năm thứ hai liên tiếp.

Sự thay đổi trong cấu trúc của các câu lạc bộ hàng đầu

Mới đây, thứ hạng nội bộ của Serie A đã có sự thay đổi đáng kể. Trong suốt gần một thập kỷ, Juventus luôn dẫn đầu về doanh thu hoạt động. Tuy nhiên, vào mùa 2023/24, cả Inter và Milan đã vượt qua Juventus, đánh dấu lần đầu tiên kể từ đầu những năm 2010, Juventus không còn đứng đầu ở hạng mục này.

Sự suy giảm doanh thu của Juventus gắn liền với việc có thành tích bết bát ở cúp châu Âu và sự suy giảm cạnh tranh thể thao sau chức vô địch Serie A 2019/20. Trong khi đó, các câu lạc bộ như Napoli và Lazio đã có sự tăng trưởng doanh thu mạnh mẽ kể từ mùa 2014/15 (+103% và +75% tương ứng). Dù có tiến bộ, khoảng cách giữa họ và Juventus, Milan, Inter vẫn còn khá lớn.

Sức cạnh tranh và phát triển doanh thu

Trong 5 mùa giải gần đây, 4 CLB khác nhau giành Scudetto, cho thấy môi trường cạnh tranh cân bằng, điều hiếm thấy ở các giải đấu châu Âu khác. Sự gia tăng cạnh tranh này song hành với sự tăng trưởng mạnh mẽ về doanh thu hoạt động của các câu lạc bộ hàng đầu.

Từ 2014/15 đến 2023/24, đóng góp lớn nhất vào sự tăng trưởng doanh thu của 6 câu lạc bộ hàng đầu là các nguồn thu thương mại (+388 triệu euro), chiếm hơn nửa mức tăng doanh thu trong giai đoạn này. Các câu lạc bộ lớn đang chuyển mình từ các tổ chức thể thao truyền thống thành các thương hiệu toàn cầu và công ty giải trí, với việc tham gia thường xuyên vào các giải đấu UEFA đóng vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng doanh thu thương mại.

Đây là giai đoạn khi UEFA gia tăng số lượng suất tham dự các giải đấu châu Âu cho Serie A, cùng với sự ra đời của UEFA Europa Conference League. Điều này dẫn đến sự bùng nổ thu nhập từ các giải đấu UEFA, từ tổng cộng 175 triệu euro trong mùa 2014/15 lên hơn gấp đôi trong mùa giải kỷ lục 2022/23 (393 triệu euro).

Câu lạc bộ “tầng lớp trung lưu” tiến bộ

Bên ngoài nhóm 6 câu lạc bộ hàng đầu, một số câu lạc bộ ở giữa bảng xếp hạng đã có sự tiến bộ đáng kể. Trong số những câu lạc bộ “tầng lớp trung lưu", Atalanta, Fiorentina và Bologna - đã thể hiện sự tăng trưởng doanh thu ổn định và cải thiện đáng kể về mặt cạnh tranh thể thao.

Atalanta (+244% doanh thu từ 2014/15) và Fiorentina (+61%) đã khẳng định vị thế của mình là những đội “kẻ yếu” của Serie A, thường xuyên vượt qua các câu lạc bộ hàng đầu. Bologna (+87%) cũng đang đi theo con đường tương tự và đã giành suất tham dự Champions League mùa 2023/24.

Cơ hội cho những câu lạc bộ mới nổi

Môi trường thay đổi này cũng mở ra cơ hội cho những câu lạc bộ mới nổi đầy tham vọng. Como, với chiến dịch mạnh mẽ trong mùa 2024/25, đang trở thành một ứng cử viên tiềm năng nhờ vào sự đầu tư có chiến lược lâu dài và tầm nhìn rõ ràng, bao gồm việc tái phát triển sân vận động, tuyển dụng trẻ và xây dựng thương hiệu quốc tế.

Chặng đường phát triển của Serie A phản ánh cả sự hứa hẹn mới và những hạn chế dai dẳng. Cạnh tranh gia tăng, sự thay đổi trong cấu trúc câu lạc bộ và sự tham gia sâu rộng vào các giải đấu châu Âu đã thúc đẩy sự tăng trưởng về doanh thu và thương mại.

Tuy nhiên, sự đình trệ trong doanh thu từ bản quyền truyền hình vẫn là rào cản lớn. Nếu Serie A muốn mở ra chương tiếp theo, việc vượt qua những rào cản này là điều cần thiết, đặc biệt là trong việc cải thiện cơ sở hạ tầng sân vận động.