Serie A mùa 2025-26: Thay đổi lớn từ VAR

Từ mùa giải 2025-26, Serie A sẽ áp dụng một cải tiến đáng chú ý khi các trọng tài được phép trực tiếp giải thích quyết định của mình sau khi tham khảo VAR, ngay tại sân vận động. Thông tin này được xác nhận bởi ông Gianluca Rocchi – trưởng ban phân công trọng tài – như một phần trong nỗ lực tăng cường minh bạch và kết nối với người hâm mộ.

Mùa giải trước, hệ thống này từng được thử nghiệm tại bán kết và chung kết Coppa Italia, tuy không có trường hợp VAR nào cần phải phát thanh giải thích. Mùa hè vừa qua, FIFA áp dụng cách làm này tại Club World Cup.

Giờ đây, Serie A đã chính thức áp dụng hình thức công bố trực tiếp quyết định VAR như một phần của mùa giải, nhằm nâng cao tính minh bạch và củng cố niềm tin của người hâm mộ đối với công tác trọng tài.

Rocchi nói gì?

Rocchi cho biết: "Điều mới mẻ lớn nhất mùa này là trọng tài có thể lên phát thanh trực tiếp trên sân và truyền hình để giải thích quyết định sau khi VAR can thiệp."

Điều này áp dụng cho cả tình huống trọng tài tự xem VAR trên sân (On‑Field Review) hoặc quyết định được đưa ra dựa vào dữ liệu từ VAR. Ví dụ như những trường hợp nhạy cảm như việt vị, bóng chạm tay rõ ràng, hay bóng đã ra ngoài đường biên – mọi thông tin liên quan tới quyết định có thể được truyền đạt có âm thanh đến khán giả.

Tại sao lại cần điều này?

Trong vài năm gần đây, sự thiếu rõ ràng trong giao tiếp phía trọng tài được xem là nguyên nhân khiến người hâm mộ và truyền thông mô tả VAR như một hộp đen. Nhiều quyết định VAR chậm, thiếu tiếng nói khiến người xem truyền hình và khán giả trên sân không hiểu tại sao một bàn thắng bị từ chối hoặc một thẻ đỏ được rút ra.

Thông qua phát thanh trực tiếp, khán giả tại sân và khán giả truyền hình đều có thể nghe rõ lý do dẫn tới quyết định VAR. Rocchi nhấn mạnh sự cần thiết của ngôn ngữ đồng bộ, chính xác, đảm bảo mọi trọng tài nói rõ ràng và dễ hiểu.

ROD - Dự án “Open VAR” trên DAZN

Ý tưởng không hoàn toàn mới. Trước đây, DAZN đã phát sóng một chương trình hàng tuần tên "Open VAR", nơi phát lại đoạn ghi âm giữa VAR và trọng tài, cùng phân tích từ chuyên gia phân công trọng tài. Tuy nhiên giờ đây, âm thanh sẽ trở nên trực tiếp và sống động trong khán phòng sân vận động và màn hình truyền hình.

Việc áp dụng hình thức trọng tài công bố trực tiếp quyết định sau khi tham khảo VAR mang lại nhiều lợi ích rõ rệt. Trước hết là tính minh bạch - người hâm mộ sẽ hiểu rõ vì sao một quyết định được đưa ra, từ đó giảm bớt cảm giác “mù mờ thông tin” vốn gây tranh cãi suốt nhiều năm. Khi khán giả nắm bắt được lập luận phía sau các quyết định, sự tin tưởng dành cho trọng tài và hệ thống VAR sẽ dần được củng cố.

Đồng thời, đây cũng là cơ hội để giáo dục khán giả. Thông qua các lời giải thích ngắn gọn và chuẩn xác, người xem có thể hiểu thêm về luật thi đấu và cách áp dụng trong thực tế - từ đó hình thành cái nhìn công bằng và cảm thông hơn với những người cầm còi. Quan trọng hơn, hình ảnh của trọng tài cũng được cải thiện, trở nên gần gũi, cởi mở và dễ đồng cảm hơn.

Tuy vậy, hệ thống này cũng đặt ra một số thách thức không nhỏ. Trọng tài cần sử dụng ngôn ngữ chuẩn, mạch lạc – thường là tiếng Anh hoặc tiếng Ý, tránh các thuật ngữ quá chuyên sâu gây khó hiểu cho phần đông người nghe.

Song song đó, chất lượng âm thanh tại sân vận động phải được đảm bảo, tránh gây nhiễu hoặc làm gián đoạn cảm xúc của trận đấu. Các trọng tài cũng cần được huấn luyện bài bản để có thể trình bày ngắn gọn nhưng đầy đủ, chính xác và dễ hiểu, nhằm truyền tải đúng thông điệp mà không làm mất thời gian hay tạo thêm tranh cãi.

Một bước tiến cần thiết trong kỷ nguyên người xem 4.0

Trong khi Ngoại hạng Anh vẫn đang cân nhắc áp dụng hình thức công bố VAR – giống như cách thí điểm tại trận tuyển Anh – Serie A đã sẵn sàng đưa bước tiến này trở thành quy chuẩn.

Với việc tăng tính minh bạch, Serie A không chỉ cải thiện trải nghiệm khán giả mà còn gửi thông điệp rõ ràng rằng chúng tôi tôn trọng bạn – người hâm mộ – và thực hiện mỗi quyết định một cách công khai, minh bạch.

Đó không chỉ là vấn đề về công nghệ hay thủ tục, mà là tín hiệu cho thấy bóng đá hiện đại công nhận quyền hiểu rõ, quyền được biết của khán giả. Khi trọng tài nói – và mọi người nghe – quyền lực VAR không còn là hộp đen bí ẩn nữa.

Serie A 2025-26 sẽ là mùa giải mà VAR tiến thêm một bước về phía công chúng. Và đó là điều đáng chờ đợi.