Stadio Maradona - Trái tim bóng đá của Naples

Stadio Diego Armando Maradona, trước đây được biết đến với cái tên Stadio San Paolo, là sân vận động nổi tiếng tọa lạc tại thành phố Naples, miền Nam nước Ý. Đây không chỉ là sân nhà của câu lạc bộ SSC Napoli mà còn là biểu tượng gắn liền với những chương sử huy hoàng của bóng đá Ý nói chung và bóng đá Napoli nói riêng.

Với sức chứa hiện tại là 54.726 chỗ ngồi, Maradona là địa điểm lớn thứ tư ở Ý, chỉ sau San Siro ở Milan, Stadio Olimpico ở Rome và San Nicola ở Bari. Từ những năm 1950 đến nay, sân không chỉ phục vụ cho bóng đá mà còn trở thành không gian văn hóa đa dạng, nơi tổ chức các sự kiện âm nhạc, thể thao điện tử và lễ hội cộng đồng quy mô lớn. Sự gắn kết giữa sân và cộng đồng Naples đã khiến nơi đây trở thành một phần không thể tách rời trong đời sống văn hóa – xã hội địa phương.

I. Lịch sử hình thành và phát triển

Sau khi sân Partenopeo bị phá hủy bởi các cuộc không kích trong Thế chiến II, Napoli rơi vào tình trạng thiếu hụt sân thi đấu đạt tiêu chuẩn. Một sân vận động nhỏ tạm thời với sức chứa chỉ 12.000 người được sử dụng. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của thành phố và sự lớn mạnh của đội bóng buộc chính quyền phải tìm một phương án dài hạn.

Khu vực Fuorigrotta, nằm ở phía tây của Naples, được lựa chọn làm nơi xây dựng sân vận động mới, tận dụng không gian mở và khả năng kết nối hạ tầng thuận lợi với các khu dân cư mới đang hình thành.

Công trình được khởi công vào ngày 27 tháng 4 năm 1952, với sự hiện diện của Thủ tướng lúc bấy giờ là Alcide De Gasperi. Sân được thiết kế dưới dạng sân vận động mở bằng bê tông cốt thép với sức chứa ban đầu khoảng 90.000 chỗ, phần lớn là khu vực đứng. Sau 7 năm thi công, sân chính thức được khai trương vào ngày 6 tháng 12 năm 1959 với cái tên Stadio del Sole (Sân vận động Mặt Trời), trong trận đấu Napoli thắng Juventus 2-1. Năm 1963, sân được đổi tên thành Stadio San Paolo, để tưởng nhớ thánh Phaolô, người được cho là đã ghé qua vùng Fuorigrotta trong hành trình đến Rome.

Ngày 15 tháng 12 năm 1974, Stadio San Paolo thiết lập kỷ lục với 90.736 khán giả đến xem trận đấu giữa Napoli và Juventus, con số cao nhất từng được ghi nhận tại sân nhà của Napolo. Trong giai đoạn này, sân thường xuyên được sử dụng cho các trận cầu đinh của Serie A, nơi hội tụ hàng chục nghìn người hâm mộ từ miền Nam nước Ý. Sự cuồng nhiệt và trung thành của các tifosi Napoli đã biến nơi đây thành một trong những "chảo lửa" khó khăn nhất cho bất kỳ đội khách nào.

III. Các lần trùng tu và hiện trạng

1. EURO 1980 và World Cup 1990

Sân lần đầu được cải tạo lớn vào năm 1980 nhằm phục vụ EURO 1980. Công nghệ bảng điện tử hiện đại và hệ thống chiếu sáng mới được đưa vào sử dụng. Trong đợt cải tạo năm 1989–1990 để chuẩn bị cho World Cup 1990, sân được lắp ghế ngồi hoàn toàn, giảm sức chứa từ 90.000 xuống còn khoảng 76.000 chỗ. Ngoài ra, một bãi đỗ xe ngầm cũng được xây dựng, mặc dù chưa bao giờ được đưa vào vận hành đầy đủ do những vấn đề kỹ thuật và quản lý.

2. Đại hội thể thao sinh viên thế giới 2019 (Universiade XXX)

Từ năm 2018 đến 2019, sân tiếp tục được cải tạo để phục vụ Đại hội Thể thao Sinh viên Mùa hè lần thứ 30. Các hạng mục bao gồm thay hàng rào kim loại bằng kính cường lực, lắp đặt ghế ngồi mới, cải tiến hệ thống âm thanh và ánh sáng. Việc này đã khiến sức chứa giảm xuống còn 54.726 chỗ như hiện tại. Những nâng cấp này không chỉ nâng cao chất lượng cơ sở vật chất mà còn khẳng định vai trò của sân trong các sự kiện thể thao cấp quốc tế.

3. Đổi tên thành Stadio Diego Armando Maradona (2020)

Sau khi huyền thoại Diego Maradona qua đời ngày 25 tháng 11 năm 2020, chính quyền thành phố Naples và chủ tịch câu lạc bộ Napoli, ông Aurelio De Laurentiis đã đề xuất đổi tên sân để vinh danh Cậu bé vàng. Chỉ trong vòng chưa đầy 10 ngày, đề xuất được hội đồng thành phố phê chuẩn. Ngày 4 tháng 12 năm 2020, tên gọi mới chính thức có hiệu lực: Stadio Diego Armando Maradona. Sự thay đổi này đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi của người hâm mộ, như một sự tri ân vĩnh cửu cho người đã đưa Napoli lên đỉnh cao Serie A và Châu Âu.

IV. Kiến trúc và kết cấu kỹ thuật

Sân gồm 3 tầng khán đài, trong đó tầng thứ ba được xây dựng vào đầu những năm 1990, từng phải đóng cửa trong nhiều năm do hiện tượng rung động kim loại gây lo ngại về an toàn kết cấu. Theo báo cáo từ StadiumDB.com (2025), các phương án kỹ thuật đang được áp dụng để gia cố kết cấu, tăng khả năng chống rung bằng giải pháp gia tăng độ cứng, thêm khối lượng điều chỉnh và lắp thiết bị tiêu giảm dao động, tương tự như cách xử lý ở cây cầu Thiên niên kỷ tại London hay tòa nhà Taipei 101 ở Đài Loan.

Kết cấu phần mái là một điểm nhấn nổi bật. Mái che được đỡ bởi hệ thống giàn thép khổng lồ và các trụ thép độc lập, không gây cản trở tầm nhìn. Hai tầng dưới được xây dựng từ bê tông cốt thép cố định, trong khi tầng ba là kết cấu rời bằng kim loại, được liên kết bởi hệ thống dầm lưới. Vấn đề rung lắc xuất phát từ các dao động cộng hưởng trong dầm kim loại khi khán giả di chuyển đồng loạt.

Sàn thi đấu có kích thước 110m x 68m, mặt cỏ tự nhiên được chăm sóc bằng hệ thống tưới nước và thoát nước hiện đại. Sân cũng được trang bị 20 phòng VIP, khu vực báo chí tiêu chuẩn UEFA, phòng thay đồ hiện đại, đường hầm dẫn cầu thủ thiết kế chuyên biệt và hệ thống an ninh kiểm soát ra vào nhiều lớp.

V. Các sự kiện thể thao đáng nhớ

1. FIFA World Cup 1990

Stadio Maradona là một trong các địa điểm chính của World Cup 1990, tổ chức 5 trận đấu. Đáng chú ý nhất là trận bán kết giữa Argentina và Ý ngày 3/7/1990. Không khí trận đấu vô cùng đặc biệt vì Maradona, thủ lĩnh của đội tuyển Argentina đồng thời là biểu tượng vĩ đại của SSC Napoli. CĐV thành Naples treo biểu ngữ: "Maradona, Naples yêu anh, nhưng Tổ quốc của chúng tôi là Italia". Trận đấu kết thúc với tỷ số 1–1 sau hiệp phụ và Argentina thắng trong loạt luân lưu. Đây là lần hiếm hoi trong giải mà quốc ca Argentina không bị huýt sáo.

2. UEFA EURO 1980 và các trận đấu quốc tế khác

Sân từng tổ chức nhiều trận vòng bảng tại EURO 1980, các trận giao hữu và vòng loại của đội tuyển quốc gia Ý, trong đó có trận vòng loại EURO 2008 gặp Lithuania vào tháng 9/2006. Đây cũng là nơi tổ chức vòng loại Olympic 1960 và Đại hội Địa Trung Hải lần IV năm 1963.

3. Universiade 2019

Lễ khai mạc Universiade mùa hè lần thứ 30 diễn ra tại đây, có sự góp mặt của Tổng thống Ý Sergio Mattarella, vận động viên Olympic Massimiliano Rosolino và nghệ sĩ Andrea Bocelli. Sự kiện đánh dấu sự trở lại quốc tế của sân sau thời gian dài chủ yếu phục vụ cho Serie A.

VI. Các buổi hòa nhạc và sự kiện văn hóa

Ngoài bóng đá, sân còn là nơi diễn ra nhiều buổi hòa nhạc của các nghệ sĩ quốc tế:

• The Rolling Stones (1982): hơn 90.000 người tham dự.
• U2 (1993): trong tour Zoo TV Tour, thu hút 76.000 khán giả.
• Pino Daniele (1998): 80.000 người trong đêm nhạc đặc biệt.
• Coldplay (2023): 2 đêm diễn cháy vé trong Music of the Spheres World Tour.
• Các nghệ sĩ khác: Frank Zappa, Zucchero, Eros Ramazzotti, Ultimo.

Sân cũng từng tổ chức các trận boxing, sự kiện thể thao điện tử, lễ hội tôn vinh âm nhạc địa phương và thậm chí còn thử nghiệm dự án nuôi ong trên mái vào năm 2020 để sản xuất mật ong sinh thái.

VII. Tầm ảnh hưởng và vai trò biểu tượng

Stadio Diego Armando Maradona không chỉ là sân vận động đơn thuần mà còn là biểu tượng văn hóa, chính trị và thể thao của Naples. Gắn liền với huyền thoại Maradona và sự phát triển của SSC Napoli, sân là trung tâm của cảm xúc người hâm mộ, nơi từng được ví như “thánh địa” của bóng đá miền Nam nước Ý, là cái nôi của bao thế hệ mang trong mình DNA của Napoli.

Đồng thời, sân là ví dụ điển hình cho sự chuyển giao giữa truyền thống và hiện đại trong kiến trúc thể thao Ý, nơi bảo tồn lịch sử nhưng không ngừng cải tiến kỹ thuật để phục vụ tương lai. Trong bối cảnh các sân vận động mới liên tục mọc lên, việc nâng cấp tầng ba và cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật đang mở ra hướng đi để Stadio Maradona giữ vững vai trò là trung tâm bóng đá quốc tế của miền Nam.

Stadio Diego Armando Maradona không chỉ giữ ký ức về một biểu tượng bóng đá, mà còn tiếp tục kiến tạo không gian cho những thế hệ kế tiếp, cả trong thể thao lẫn văn hóa đại chúng. Với quá khứ huy hoàng, hiện tại hiện đại hóa và tương lai được quy hoạch tái cấu trúc, nơi đây sẽ còn là điểm hẹn lớn của thể thao và văn hóa thế giới tại Naples trong nhiều thập kỷ tới.

Stadio Diego Armando Maradona là một minh chứng sống động cho hành trình phát triển của một sân vận động, từ lịch sử hình thành đến những lần đổi tên và cải tạo để trở thành biểu tượng của Napoli. Tương tự, một sân vận động khác ở Tây Ban Nha cũng đã trải qua quá trình "lột xác" đầy ngoạn mục để trở thành một trong những "pháo đài" bóng đá hiện đại hàng đầu châu Âu. Cùng tìm hiểu câu chuyện của SVĐ Metropolitano - Hành trình ngoạn mục từ sân điền kinh đến pháo đài bóng đá hiện đại.